Kısırlık problemi olan çiftlerin yaklaşık olarak %30-40’da kısırlık (infertilite) nedeni tüplerdir. Kadınlarda kısırlığa neden olan tüplerden kaynaklanan problemler, sperm ve yumurtanın birleşmesini önleyen tüplerdeki tıkanıklıklardır. Çünkü sperm tüplerdeki tıkanıklığa bağlı olarak tüpü geçemediği için yumurtaya ulaşamamaktadır. Buna bağlı olarak döllenme gerçekleşememektedir.

Tüplerde tıkanıklık için risk faktörleri nelerdir?

Tüplerde hasar olasılığının yüksek olduğu durumlar;

• tüplerde önceden geçirilmiş enfeksiyon
• tüplerden geçirilmiş ameliyat öyküsü 
• septik düşük
• tüplerde ve yumurtalıklarda apse gelişmiş olması
• dış gebelik öyküsüdür.

Yukarda belirtilen durumlar sonrasında tüplerde tıkanıklık ve fonksiyon bozukluğu gelişme riski ciddi şekilde artmaktadır.

Kadınlarda uzun süreli kasık ağrıları, enfeksiyon sonrası tüplerde gelişen tıkanıklığa bağlı olarak sıvı birikimine (hidrosalpenks) bağlı bir kısırlık belirtisi olabilmektedir. 

Tüplerde tıkanıklık olup olmadığı nasıl anlaşılmaktadır?

Tüplerin açık olup olmadığı iki şekilde değerlendirilebilir. 

I) Rahim Filmi (HSG)

En sık kullanılan tetkik rahim filmidir (HSG). Rahim filminde ince bir kateter yardımıyla rahim içine radyo-opak madde verilir, bu radyo-opak madde rahim içini doldurduktan sonra tüplere geçer ve son olarak da tüplerden karın içi boşluğa dökülür. Bu esnada eş zamanlı olarak röntgen filmi çekilmektedir. Bu çekilen filmlerde tüplerin yapısı ve açık olup olmadığı anlaşılmaktadır. 

II) Tanısal Laparaskopi

Tanısal laparoskopi ilk tercih edilen yöntem değildir. Çünkü tanısal laparaskopi genel anestezi altında yapılan bir ameliyattır ve riskleri olan işlemdir. 

Genellikle rahim filminde iki tüpte tıkanıklık saptanırsa bunu teyit etmek için tanısal laparaskopi ile tüplerin gerçekten tıkalı olup olmadığı değerlendirilir. Çünkü tanısal laparoskopini doğruluk oranı %1002dür.

Tüplerde ki tıkanıklığa bağlı gelişen kısırlık tedavisi nasıl yapılmaktadır?

Tüplerdeki tıkanıklıklardan kaynaklanan kısırlık durumunda gebelik elde edebilmek için uygulanan iki tedavi şekli mevcuttur.

I) Tüplerin ameliyatla açılması

Tüplerin ameliyatla açılma işlemi genellikle laparaskopik (kapalı ameliyat) olarak gerçekleştirilmektedir. Tüpler ameliyatla açıldıktan sonra normal yoldan gebelik elde edilebilmektedir. Ancak bu tedavinin uygulanacağı kadınlarda; 

• normal yoldan gebelik için engel oluşturabilecek başka bir problem (yumurtlama bozukluğu,düşük yumurtalık rezervi, ileri kadın yaşı vb…) olmamalıdır. 
• ayrıca hastanın eşi de erkek infertilitesi (kısırlık) açısından detaylı değerlendirilmeli ve gebelik oluşumuna engel herhangi bir erkek kaynaklı problem olmamalıdır. 

Eğer kadında veya erkete yukarıda belirtilen kısırlığa neden olabilecek (tüplerdeki problem dışında) ek bir problem varsa ameliyat yerine tüp bebek tedavisinin tercih edilmesi daha mantıklı bir yol olacaktır.

Tüpleri açmak için yapılan ameliyatların başarı oranları yaklaşık olarak %60-70 aralığında değişmektedir. Bu ameliyatların başarı oranının %100 olmadığını bilmek gerekiyor, çünkü %30-40 kadın ameliyat olsa bile tüpleri açılamayabilmektedir.

II) Tüp Bebek

Özellikle ileri yaş, düşük yumurtalık rezervi olan veya tüplerde ki tıkanıklıktan başka ek bir kısırlık probleminin de eşlik ettiği kadınlarda veya erkek kaynaklı kısırlığın olduğu çiftlerde tüp bebek tedavisi tercih edilebilir.

Çünkü bu çiftlerde tüp bebek tedavisinin başarı şansı daha yüksektir.