Yumurtanın sperm tarafından döllenmesi sonucu embriyo oluşur. Embriyo doğal yoldan sperm ve yumurtanın birleşmesi sonucu gelişebileceği gibi tüp bebek tedavilerinde laboratuvar ortamında spermle yumurtanın birleştirilmesiyle de elde edilebilmektedir. Embriyo transferi; tüp bebek tedavilerinde oluşturulan embriyonun rahim içine verilmesi işlemidir. 

Embriyo Transferi Nedir?

Embriyo transferi; laboratuvar ortamında tüp bebek tedavisiyle elde edilen embriyonun ince bir kateter yardımıyla rahim içine bırakılması işlemidir. Embriyo transferi, kateterin rahim içinde doğru bir şekilde ilerletilerek embriyonun rahim içinde en uygun yere bırakılabilmesi için ultrason eşliğinde yapılmaktadır. Tüp bebek embriyo transferi ağrısız bir işlem olduğu için işlem sırasında anestezi gerekmemektedir. 

Embriyo transferi sırasında rahmin düz durması ve kateterin daha rahat ilerletilebilmesi için kadınların idrara sıkışık olması istenmektedir. Tüp bebek embriyo transferi; taze embriyo transferi ve dondurulmuş embriyo transferi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. 

Taze Embriyo Transferi Nedir?

Taze embriyo transferi; tüp bebek tedavi sürecinde, yumurtalar toplandıktan 3 veya 5 gün sonra yapılan embriyo transferine denilmektedir. Taze embriyo transferi ile dondurulmuş embriyo transferi arasında, embriyo transfer işlemi açısından herhangi bir farklılık yoktur. Her ikisinde de ultrason eşliğinde embriyo rahim iç zarına bir kateter yardımıyla bırakılmaktadır. 

Dondurulmuş Embriyo Transferi Nedir?

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki; tüp bebek tedavilerinde her zaman embriyo dondurma işlemi uygulanmıyor. Embriyoların dondurulması özellikle tüp bebek tedavisinde gebelik şansının artırılması için uygulanmaktadır. Bazı özel durumlarda embriyolar elde edildikten ve 5.güne ulaştıktan sonra laboratuvar ortamında embriyolar dondurulup sonraki aylarda transfer edilmektedir. 

Dondurulmuş embriyo transferinde, taze embriyo transferinden farklı olarak rahim iç zarının olgunlaştırılması için transfer öncesinde bir hazırlık aşaması vardır. Rahim iç zarının olgunlaşması için ilaçlar başlandıktan sonra rahim kalınlığı ideal noktaya geldiğinde embriyo transferi gerçekleştirilmektedir. 

Tüp Bebek Tedavisinde Embriyo Dondurma İşlemi Hangi Durumlarda Uygulanabilmektedir? Dondurulmuş Embriyo Transferi Ne Zaman Yapılır? 

1) Tüp bebek tedavisi sırasında yumurta büyütme ilaçlarına bağlı olarak çok fazla sayıda yumurta gelişimi durumunda

Bazı kadınların yumurtalıkları tüp bebek tedavisinde ilaçlara çok yüksek oranda cevap veriyor ve çok sayıda yumurta gelişiyor. Bu yumurtalar da hormon ürettiği için vücutta hormon düzeyleri çok yükseliyor, buna bağlı olarak rahim iç zarının embriyoyu tutma kapasitesi olumsuz etkileniyor. 

Bu nedenle yumurta büyütme ilaçlarına fazla cevap veren bir diğer deyişle çok fazla sayıda yumurtası gelişen hastalarda embriyo dondurma işlemini uygulanıyor ve embriyoların tamamını donduruluyor. Hormon düzeylerinin normale geldiği, böylece rahim iç zarının olumsuz etkileniminin ortadan kalktığı sonraki aylarda embriyolar çözülüp transfer edildiğinde hamilelik şansı artmaktadır.

2) Tüp bebek tedavisinde rahim iç zarının yetersiz gelişimi durumunda

Embriyonun dondurulması için diğer bir neden, yumurtaların dışardan verilen ilaçlarla büyütüldüğü dönemde yumurta gelişimiyle beraber rahim iç zarındaki kalınlaşma takip edilmektedir.

Eğer rahim iç zarı yeterli gelişmemişse bu durumda da embriyonun dondurulması gerekmektedir ve sonraki adet döngüsünde dışarıdan hormon vererek rahim kalınlığını yeterli düzeye getirdikten sonra embriyo transferi yapıldığında gebelik şansı artmaktadır.

Tüp bebek tedavisinde “embriyo transferi için rahim kalınlığı kaç mm olmalıdır” ?

Embriyo transferi için yumurta çatlatma iğnesini yaptığımız gün ultrasonda rahim kalınlığı en az 7 mm olmalıdır.

3) Embriyo genetik analiz uygulandığı durumlarda

Tüp bebek tedavisi uygulanan çiftlerde herhangi bir nedenden dolayı embriyo genetik analiz uygulanacaksa embriyo dondurma işlemi uygulanmalıdır. Çünkü embriyo genetik analiz sonucu çıkana kadar embriyo transferi erteleniyor, bu durumda embriyolar dışarıda bekletilemeyeceği için embriyonun dondurulması gerekiyor.

4) Yumurtalardan birinin erken çatlaması durumunda

Tüp bebek tedavisinde yumurtalar büyütülürken çatlatma iğnesi verilmeden önce yumurtalardan biri çatlarsa progesteron hormonu erken artıyor ve bu durumda rahim iç zarı erken olgunlaşıyor, böylece endometrium ve embriyo arasındaki senkronizasyon bozuluyor. 

Bu durumda embriyo transferi yapılsa bile hamilelik şansı çok azalıyor. Bu nedenle de embriyolar donduruluyor, bir sonraki siklusta yani embriyo ve endometriumun senkronize olduğu siklusta transfer ediliyor.

5) Transfer sonrası kalan fazla embriyolar varsa

Tüp bebek tedavisinde bir veya iki embriyodan daha fazla sayıda 5. gün embriyosu geliştiyse, transfer edilen embriyolar dışındaki embriyolar donduruluyor. Dondurulmuş embriyolar sonraki dönemlerde transfer edilebiliyor, bu şekilde yumurta büyütme iğnesi kullanmaya, yumurta toplama işlemlerine gerek kalmıyor.

6) OHSS (Ovaryen hiperstimülasyon sendromu) gelişme riski varsa

Son olarak tüp bebek tedavisinde OHSS (ovaryen hiperstimulasyon sendromu) riskini ortadan kaldırmak için embriyo dondurma işlemi yapılarak tüm embriyolar donduruluyor ve embriyo transferini bir sonraki ay yapmak gerekiyor. Çünkü yumurta büyütme ilaçlarına fazla cevap veren bir diğer deyişle çok fazla sayıda yumurtası gelişen hastalarda eğer çatlatma iğnesi olarak “hCG içerikli ilaçları” tercih edilerse çok büyük olasılıkla OHSS gelişecektir. 

OHSS; karında sıvı toplanması, şiddetli karın ağrısı, nefes darlığı, akciğer ödemi gibi çok ciddi problemlere yol açan riskli bir durumdur. 

Tüp bebek tedavi sürecinde, OHSS gelişim riskini ortadan kaldırmak için “analog trigger” adı verilen farklı bir yumurta çatlatma iğnesi kullanılmaktadır. Bu şekilde tüp bebek tedavi başarısı düşürülmeden OHSS riski minimuma indirilmektedir.

Dondurulmuş Embriyo Transferi Öncesi Hazırlık Süreci 

Dondurulmuş embriyo transfer sürecinde adetin 2. veya 3. gününde rahim hazırlığına başlanmaktadır. Adetin 2. vey 3. gününde ultrason ile rahim kalınlığı ve yumurtalıklar değerlendirilir. Yumurtalıklarda hormon sentezleyip rahim iç zarının olgunlaşmasını olumsuz etkileyecek bir kist olup olmadığına bakılır. 

Ultrason değerlendirmesinde rahim iç zarı kalınlığı adet dönemiyle uyumluysa ve yumurtalıklarda kist yoksa, rahmin olgunlaşması için ilaç tedavisine başlanır ve 13. gün ultrason kontrolü yapılmaktadır. 

13. gün yapılan ultrason kontrolünde rahim kalınlığı 7mm’den fazlaysa progesteron içerikli ilaçlara başlanır ve embriyo transferi günü belirlenir. 

Tüp Bebek Transfer Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tüp bebek transfer sonrası dikkat edilmesi gereken durumlar, tüp bebek tedavisi gören çiftlerin aklındaki en büyük soru işaretleri olmaya devam etmektedir. Embriyo transferi sonrası sık sorulan sorular ve cevapları maddeler halinde aşağıda bulunmaktadır. 

Tüp bebek tedavisinde embriyo transferi sonrası dinlenmek başarıyı arttırır mı?

Embriyo transferi sonrası hastalar 20 dk dinledikten sonra ayağa kaldırılmaktadır.  Yapılmış çalışmalarda embriyo transferi sonrasında uzun süreli istirahatin başarıyı arttırdığına dair elimizde hiçbir kanıt yoktur ve  1 günlük dinlenme yeterli olacaktır.

Embriyo transferi sonrası kasık ağrısı 

Embriyo transferi sonrasında hafif kısa süreli kasık ağrıları normal kabul edilmektedir ve bu durumla ilgili olarak endişelenmenize gerek yoktur. Ancak, ağrılar giderek şiddetleniyorsa, kanama, ateş, bulantı gibi şikayetler eşlik ediyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Embriyo transferi sonrasında damlama şeklinde kanamam oldu, bu durum normal mi?

Tüp bebek sürecindeki hastaların bir kısmında damlama şeklinde kanama veya çok hafif düzeyde kısa süreli kanamalar olabilir. Bunun nedenleri; embriyonun rahim duvarına tutunmasına bağlı olabilir veya transfer sonrası vajinal yoldan kullanılan ilaçlar vajinada veya rahim ağzında ufak kanamalara neden olabilmektedir.

Embriyo transferi sonrasında ne zaman banyo yapabilirim?

Embriyo transferinden 2 gün sonra  duş alabilirsiniz. Sadece çok sıcak suyla duş alınmamalı ve sauna, hamam gibi çok sıcak yerlerden bir süre uzak durmak gerekiyor.

Embriyo transferi sonrası ne zaman yolculuk yapabilirim? 

Embriyo transferinden sonra 1 gün dinlenip, bir sonraki gün araba veya uçak yolculuğu yapabilirsiniz. Yapılmış çalışmalar yolculuk yapmanın embriyonun tutunma şansını olumsuz etkilemediğini bildirmektedir.

Embriyo transferinden sonra işime ne zaman dönebilirim?

Aslında embriyo transferi sonrası 1 gün dinlenip işinize dönebilirsiniz. İşinize dönmenizin bazı avantajları bile olabiliyor çünkü günlük rutinine dönen kadınlar gebe kalacak mıyım kalmayacak mıyım stresine ve kaygısına daha az giriyorlar. Çünkü aşırı kaygının tüp bebek tedavi başarısını olumsuz etkilemektedir.

Embriyo transferi sonrasında ne zaman cinsel ilişkiye girilebilir?

Embriyo transferi sonrasında cinsel ilişkiye girmenin net olarak zararı olduğunu söyleyebileceğimiz yeterli veri yok. Burada endişe edilen durum; cinsel ilişkiye bağlı olarak rahim duvarında kasılmalar olabiliyor ve bu kasılmalar embriyonun tutunma şansını azaltabilir. Bu nedenle embriyo transferi sonrası ilk 3 gün cinsel ilişkiyi önermiyoruz.

Embriyo Transferi Sonrası Tutunma Ne Zaman Olur?

Embriyo transferi sonrasında tutunma özellikle de 5 gün embriyosu (blastosist aşaması) transfer edilmişse genellikle 48 saat içinde olur. Tüp bebekte embriyonun tutunma süresi transfer edilen embriyonun günüyle ilişkilidir.

3 gün embriyosunun tutunma zamanı biraz daha uzundur; çünkü transfer sonrası rahim içinde gelişimine devam edip blastosist aşamasına geçtikten sonra tutunmaktadır. Embriyo tutunduktan sonra beta hcg kanda artmaya başlar ve transfer sonrası 10-12.günde kanda gebelik testi bakılmalıdır. Daha erken bakılan gebelik testleri yanlış yorumlamaya neden olabilmektedir.

Dondurulmuş embriyo transferi sonrası beta hcg değerleri, taze embriyo transferi sonrası beta hcg değerleri ile aynıdır, bir farklılık yoktur. 

Embriyo Transferi Sonrası Kullanılan İlaçlar

Embriyo transferi sonrası sıklıkla kullanılan ilaçlar, embriyonun rahim iç tabakasına tutunmasını sağlayan hormon içerikli ilaçlardır. Bu ilaçların çok düzenli ve günü gününe kullanılması gerekmektedir. 

Embriyo Transferi Sonrası Beslenme

Embriyo transferi sonrası sağlıklı beslenmeye özen gösterilmelidir. Meyve sebzeden, protein içerikli besinlerden zengin beslenmek gerekirken, kızartma, yüksek karbonhidratlı yiyeceklerden, kabızlık yapacak besinlerden uzak durulmalıdır. 

Embriyo transferi sonrası beslenmede dikkat edilecek diğer durum, bitkisel çaylar ve yüksek kafeinli içecekler (kahve, yeşil çay) tüketilmemesidir. Çünkü kafein tüketimin artması tüp bebek tedavisinin başarı şansını azaltırken ve düşük riskini arttırmaktadır. 

Salam, sucuk, sosis gibi işlenmiş etler, az pişmiş etler, kabuklu deniz ürünleri ve sakatatlar tüketilmemelidir. Süt ve süt ürünleri pastörize edilmiş olmalıdır. 

Embriyo Transferi Sonrası Tutma Şansı

Embriyo transferi sonrası tutma şansını belirleyen çok sayıda faktör bulunmaktadır. Bunların başında embriyo kalitesi gelmektedir, 5 gün embriyosunun tutunma şansı daha yüksektir. Çünkü 5. güne ulaşmış iyi kalitede bir embriyoda genetik anormallik bulunma olasılığı düşüktür. 3 gün embriyosunun tutunma şansının daha düşük olma sebebi, bu embriyonun 5.güne ulaşıp ulaşamayacağı bilemememizden kaynaklanmaktadır. 

5. gün embriyosunda embriyo kalitesi daha net değerlendirilmektedir, buna bağlı olarak iyi kalite 5. gün embriyosunun başarı şansı daha yüksektir. İyi kalitede 5.gün embriyosunun tutunma şansı %50’den fazladır. 

Tüp Bebek Embriyo Transfer Sayısı

Tüp bebek tedavisinde transfer edilen embriyo sayısı yaşa ve tüp bebek tedavi başarısızlıklarının sayısına göre belirlenmektedir. 

• 35 yaş üzerinde veya 35 yaş altında ikiden fazla tüp bebek tedavi başarısızlığı olan çiftlerde başarı şansını arttırmak için tüp bebekte çift (iki) embriyo transferi yapılmaktadır. 
• 35 yaş altında ve tüp bebek tedavi başarısızlığı olmayan hastalarda tek (bir) embriyo transfer edilmektedir. 

Aynı kalitedeki iki embriyo transferinin tutma şansı tek embriyo transferine göre daha yüksektir. 

Embriyo Dondurma Fiyatları

Embriyo dondurma fiyatları; embriyo dondurma işlem ücreti ve yıllık embriyo bakım ücreti olmak üzere ayrı ayrı hesaplanmaktadır. 2022 yılı embriyo dondurma ücretleri merkezler arasında farklılık göstermekle beraber yaklaşık olarak 3500-6500 TL arasında değişmektedir.